Ganga Poudel

सधैं बाटोमा हिँड्ने मलाई पनि अचम्म लाग्छ, कसैको हात मेहनतको फल देऊ भन्दै फैलिएको छ, कसैको हात मेहनतबिनै फल खोज्दै छ। म सडककी छोरी, कर्तव्य थाहा नभएकी, सडकका जीवजन्तु, चरा र हावासँग जीवन साटेकी। सायद ठूलाठूला सिंहासनमा बस्नेहरूलाई पनि केही थाहा हुँदैन रहेछ। दिनभरि हाम्रो सडकमा बस्ने, साँझ सुनौलो महलमा निदाउने, सरकारी विस्तरामा पल्टिएर देशलाई बेच्दा कति आउँछ भन्ने सपना देख्ने। म मेरो देशको झण्डा भेट्दा छातीमा टाँसेर आफुभन्दा सुरक्षित राख्छु, तर तिमीहरूको हातमा देश छ, अझै तिमीहरू टुक्रा-टुक्रा पर्छौ। धन्य भगवान, तिमीले मुटु हेरेरै भाग्यरेखा कोर्नु भएछ। केका लागि भोट माग्छौ तिमी? कोसँग माग्छौ तिमी? मलाई देऊ भोट माग्न, म माग्छु मेरा प्रियजनहरूसँग— त्यो भुस्याहा कुकुरसँग, त्यो गाईको बाछोसँग, त्यो चरासँग, त्यो बादलसँग, त्यो आकाशसँग। खुला आँखाले देखेको सपना पूरा हुन्छ रे, कसैले भन्छन् बिहानीको सपना पनि साँचो हुन्छ रे, तर मैले विद्यालय जाने सपना सेकेण्ड-सेकेण्डमा देखेँ, न त खुला आँखाले देखेको पूरा भयो, न त बिहानको सपना नै। सायद सफा विस्तरामा निदाउनेलाई सपना पूरा हुन्छ ...

 कहिलेकाहीँ म रिसाउँदा तिमी फकाउने गर, कहिलेकँही मलाई low feel हुँदा मलाई सम्झाउने गर, कहिलेकाहीँ म rude हुँदा तिमी soft बन्ने गर, जहिल्यैँ तिमी मात्र समस्यामा हुँदैनौं, संसार समस्यामा छ कोठाबाट बाहिर निस्केर हर्ने गर ।। कहिलेकाहीँ फूल ओइलाउन खोज्दा जलमाल गर्ने गर, कहिलेकाहीँ मयुरको सुन्दरताको राज बुझ्न खोज, कहिलेकाहीँ सधैं कुचेर हिँड्ने माटोलाई छुन खोज, सधैंभरि तिमी मात्र अभागी हुँदैनौं, आफ्नो संसारबाट निस्किएर अभागी खोज्ने गर, सधैं सफल मानिसको भोगाइ मात्र नसुन, असफलताको कारण खोज्ने गर ।। कहिलेकाहीँ मा रुँदा तिमी हँसाउने गर, कहिलेकाहीँ दुःखलाई भुलेर रमाउने गर, कहिलेकाहीँ अरुकै लागि भएनी मुस्कुराउने गर, सधैं तिम्लाई मात्र दुःख हुँदैन, अरूको दुःखमा पनि नजर लगाउने गर, सेतो हिउँमा सधैं रमाउने नगर, हिउँ भित्रको पहाडको बारेमा सोच्ने गर।। कहिलेकाहीँ मलाई एकान्तमा छोड्ने गर, कहिलेकाहीँ संसारलाई छोडेर आफ्नो बारेमा सोच्ने गर, सधैं तिमी मात्र एक्लो हुँदैनौं, संसार एक्लिएको देख्ने गर, सधैं बिहान आउने सूर्यलाई मात्र नहेर , जुन नआउनुको कारण बुझ्न खोज ।। कहिलेकाहीँ प्रकृतिसँग जीवन जाँच्न खोज, कह...

 सिमालीको भुवा जस्तै होस् जीवन, सबैको हासोको कारण होस् मरण, कसैलाई पार्न नपरोस् कसैको सरण, कहिल्यै नलागोस् जीवनमा गरण।। माथि माथि उड्न पाइयोस्, संसार घुम्न पाइयोस्, जीवन सन्तुलित होस्, राती आनन्दले सपना देख्न पाइयोस् ।। म मर्दा सबैको मृत होस्, मेरो कारणले कसैको आँखामा आँसु नआओस्, आफन्तले खुसीको कुरा मन खोलेर भन्न सकून्, सबैको आँखाको आँसु पुछ्ने पात्र बनुम् ।। मेरो पाउमा कसैको शिर नभएर मात्र होस् जुत्ता चप्पल, संसार नै होस् सगरमाथा भन्दा जति सफल, फूल फुलेपछि अस्थित्व होस् उसको हुँदा सम्म फल, मुहारको उदासको कारण नबनोस् मेरो गफ ।। म माथि माथि उड्न खोज्दा, कसैको हत्केलाले मलाई छुन खोजोस्, जमीन छुन खोज्दा , हत्केलामा राखी उडानकै आवास बनाओस् ।। म भुवा भएको कारण गर्न सकु आफैमा गर्व, मलाई बेला बेला नघचघचाइयोस् याद दिलाउन मेरो धर्म, आवाज नसुनी बुझ्न सकुम् सबैको मर्म, मेरो कारणले कसैले मान्न नपरोस् सर्म ।। मलाई मा भित्रको विउले नहेपोस्, मलाई तौली कसैले नबेचोस्, मेरो अस्थित्व हावामा मात्र नबनोस्, मेरो पहिचान कुनै ठाउँले नगरोस् ।। फुल्न चाहल्छु संसारभरि, डुल्न चाहन्छु संसार घरी घरी, एउटा देशक...

 हारेको छु म, जिताइदिने कोही छैन, लडेको छु म, उठाइदिने कोही छैन, बिहोस छु म, जगाइदिने कोही छैन, एक्लै छु म, साथ दिने कोही छैन ।। सार्वजनिक बाटो जस्तै छु म, कसले प्यास मेटाउँछ था नै हुँदैन, शौचालय जस्तै छु म , कसले प्रयोग गर्छ पत्यै हुँदैन, जारको पानी जस्तै छु म , कहिले महलमा कहिले झुपडीमा था नै हुँदैन, बागमती जस्तै छु म कसले सिरोपड गर्छ कसले कुचेलेर हिँड्छ था नै हुँदैन ।। नेता जस्तै छु म , कहिले सत्तामा कहिले भट्टीमा, कहिले फूलको माला कहिले ढुङ्गा , चामल जस्तै छु म, साथमा  पानी पाए भात, दूध पाए खिर अनि दाल पाए खिचडी ।। छाँगा छहरा जस्तै छु म, जति माथिबाट पछारियो त्यति सुन्दर देखिने, प्रेम जस्तै छु म, जे मा खोजियो त्यहीँ भेटीने, बीजगणित काे हिसाब जस्तै छु म , माइनस माइनस पनि जोडिने, लजावति झार जस्तै छु म जसलाई पनि आकर्षड गर्ने, म जता ततै छु, माइक्रो देखि सरकारी गाडी सम्म , महलको खाट देखि त्यो झाडी सम्म, गल्ली गल्ली देखि संसद भवन सम्म, नौजवान देखि बुढाको मन मन सम्म ।। ढोका बन्द हुँदा सम्म सबै भन्दा प्यारी, ढोका खोल्दा सबैले भन्छन् बस्या हो रे त त्यो नारी, सबैको घरमा चाइने बुहारी ...

 प्रेम, कसैको नामको ट्याटु हान्नु,      आकाशको तारा खसाइदिनु,      त्यसरी काँड‌‌ै काँडा बीचको फूलको मुस्कान छिन्नु,       कसैको लागि हातको नसा कट्नु,      पंखामा डोरी बाँध्नु, के प्रेम हो र???  सम्मान , आफूलाई सहज नहुँदा नहुँदै कसैको पहु पर्नु        आफूलाई मन लाको काम छोडेर, मन नलको काम गर्नु         असजिलो हुँदा हुँदै पनि प्रेमको नाममा कसैको आ        अगलोमा बरिनु ,          उसलाई राम्रो लाग्दैन होला भनेर चाएको बाटोमा                    नहिँड्ननु,            के आत्म सम्मान हो र ??

जसरी तिहारको त्यो मखमलको फूल नवलाउँदै, तिम्रो गलाबाट झिकेर त्यो किल्लामा झुण्डायौं नी , त्यसरी नै त्यो दिदीको हातको टिका झिसमिसेमै धोएर हिँड्नु छ । जसरीअर्को साल मेरै बीउको माला चाइन्छ भनेर त्यो किल्लाको मालाले सुगन्ध छर्छ, आउने वर्षको पर्खाइमा बस्छ नी, त्यसरीनै आफ्नो अस्थित्व बुझेर सही समयलाई पर्खनु छ।

 सुनेको थिए , त्यो दिन आफैले भोगे , आज ५ वर्ष पछि , केही हुन्न नानी मैले रजस्वलाको बारेमा ट्रेनिङ्ग लाई टेडिङमा सबै बुझे भनेर मन्दिर लाग्ने आमाले त्यो दिन मलाई घरका सबै पुरुषलाई अनि सूर्यलाई नहेर्ने शिक्षा दिएकी थिइन । पछि पछि महिनाकै रजस्वला हुँदा भान्सामा जान नदिने मेरी आमा आज पूजा कोठामा मात्र नजाऊ भन्नु हुन्छ। अब भोलि रजस्वलाकाे बारेमा बहस नहुने स्थिति देख्न पाउने आशमा छु ।  

 मैले २ ओटा दशैं , २ ओटा तिहार र कति कति साना साना चाडपर्व मनाएको छैन,  कैयौं रात चिसो भूइँमा सुतेर बिरामी भएको छु , स्कुलबाट फर्केर खाना खान दिने मान्छे नभएर  साझा सम्म भोकै बसेको छु , सबै भन्दा डराको समयमा  बाबा दाई भाई लाई नदेखी १४ दिन एक्लै बसेको छु, मलाई धेरै घाम काे आवश्यक भएको समयमा , घाम देखिन्छ कि भन्दै कोठामा थुनिएर बसेको छु,...... ..... ई सबको कारण हो महिनवारी ।।  

आमाको गर्भमा जब छोरीको वास हुन्छ, कैयौँ छोरीको गर्भ मै पतन गरिन्छ। गर्भ मा छोरी भएकै कारण कैयौं आमालाई पौष्टिक आहार मिल्दैन । यति पछि थाेरै छोरीले नौं महिना पछि यो धर्तीमा जन्म पाउँछन् । छोरी भएकै कारण धेरै छोरी  पौष्टिक आहारबाट बन्चित हुन्छन् , पौष्टिक आहार नपाएकै कारण कतिको मृत्यू  हुन्छ। यो सबलाई जितेर २/४ वर्ष पुगेका छोरी माथि हिंसाको डर हुन्छ। यो सबलाई कसैले पुलिसमा उजुरी दिएर न्याय नपाई, कसैले यो मेरो भाग्य हो भनेर , कसैले छोरीले सब सहन पर्छ आदि भनेर एक दीन उ आमा बन्छे। त्यहाँ पनि आफूले चाहेर नचाएर कहिले श्रीमानबाट, कहिले सासु ससुरा त कहिले समाज बाट धेरै हिम्सा मा चुप चाप केही नबोलि सहन्छिन् तर त्यही कुरा आफ्नो छोरीलाई नहोस् भन्ने चाहेकी हुन्छिन। गन्ती नै छैनन् ति स-साना हिंसाका त, हामीलाई हिंसाको अर्थ था नहुँदै हाम्रो शरीर लाई सुम्सुम्याउने हातका त, दाई , काका काे नाता ओडेर गरिएका ती सुम्सुम्याईका त, यति सम्म कि गुरुहरूबाट विद्यार्थी र अभिभावकबाट आफ्नै सन्ततिलाई , कुनै गन्ती नै रहेन। अझ सार्वजनिक ठाउँमा त कुरै छोडौं, गन्ती नै गर्ने हो भने हिंसा नभोगेको विरलै भेटिएला।...

 महिनाको पाँच दिन घरभित्र नगएर , स्वर्ग जाने भए  महिनाको पच्चिस दिन नै घर भीत्र नजाउला  ।। महिनावारी भएको समयमा टीका नलगाएर धर्म हुन्छ भने  जीवनभरि नै खाली निधार बसौला ।। मैले टीका लगाउन औषधी खाएर महिनावारी पर सार्दा परिवारमा खुसी आउँछ भने , दिर्ग रोगीले जस्तै दिनदिनै औषधि खाउला ।। तर के हजुरले पञ्चमी मा सुनाएको कथा वास्तविक जीवनमा आधारित छ त मैले महिनाको ५ दिन महिनावारी बार्दा मेरो परिवार खुसी हुन्छ त???

ती तिम्रा कोमल हातहरू बिहे भएपछि नन्द , सासुको हात कोमल बनाउनमा खटिन्छन् , एक डोका घाँस काट्दा फोहोरा परे भनेर आमा सँग झगडा गर्ने तिमी , आज तिम्रा हात ओभाउन पाउँदैनन् , श्रीमानको आमा लाई आमा मान्ने तिमी , कहिलै छोरी बन्न सकेनौं , मिठो नहुँदा खान्न भनेर हिँड्ने तिमी, आज आफूले पकाको खाइदिनु भएन भनेर पिर मान्छौ ।। श्रीमानको आडमा अडिएको तिम्रो जीवन , श्रीमानको हाँसोमा हाँस्छौ त रुवाईमा रुन्छौ, जतिनै खुसीमा किन नहोस् , तिम्रो खुसीले पहिला श्रीमानको खुसी खोज्छ , तिमी जतिनै सफल किन नहोस्, त्यो सफलतामा खुसी हुन पनि तिमी श्रीमान को खुसी खोज्छौ ।। तिमी फुल्न लागिसकेको फूललाई कसैले अर्को ठाँउ सार्दा नी जस्तो महुसम किन नहोस्, तिमी फुल्न  छोड्दैनौं , जति दुःख किन नपरोस् तिमी मुस्कुराउन छोड्दैनौँ, कसैले तरकारी केलाइदियोस्, भाडा माज्दा पखाली दियोस् भन्ने हुन्छ होला नि, त्यही पनि सहयोग गर्नु कहिलै भनेनौ , तिमीमा त्यति शक्ति के छ ?? के छ त्यस्तो, सिउँदो भरिदा जिम्वेवारी बुज्ने शक्ति ? एक रात मै सबै दुःख सजिलै अगाल्नने शक्ति?

काका मलाई तिम्ले बिगारेको हौ, मलाई जातको कुरा तिम्ले सिकाएको हौ, मलाई केही था नहुने बेलामा मेरो घरको पानी पिउनु हुन्न घरमै गएर पिउनुस् तिम्ले भनेका हौं, तिम्रो घरमा छिर्न खोज्दा, हजुर ब्राह्मण मेरो घरमा आएर मैले छोएको खानु हुन्न भन्ने तिम्ले  सिकाएका हौ, काका मलाई तिम्ले बिगारेको हौ ।। हाम्रो घरमा मिठो मसिनो पाकेको लागेर जाँदा नछोइ  राखिदिनुस् भनी मलाई तिम्ले छुनु हुन्न भन्ने पाठ तिम्ले सिकाएका हौ, मलाई मेरो आमाबाले तल्ला घरे कान्छाले छोएको खानु हुन्न भनेर कहिल्यै भन्नु भएन , मलाई तिम्ले सिकाएको हौ, तिम्ले छोएको भाडा नपखली लाग्न खोज्दा , पखालेर लाग्नुहोस् भनी तिम्ले सिकाएका हौ, काका मलाई तिम्ले बिगारेको हौ ।। मलाई तपाईं भनी मलाई तिम्लाई तिमी भन्न तिम्ले सिकाएका हौ, सबैले तपाईं भन नानी भन्दा , तिम्ले आफूलाई तिमी भनी बोलाउन तिम्ले सिकाएका हौ, तिम्ले आफ्नो छोराछोरीलाई पनि सिकाएछौं है, तिम्रा छोराछोरीले कहिल्यै आफूले छोएको मलाई खान दिएनन्, सानोमा त त म म गर्ने अलि बुझ्ने भए पछि तपाईं भन्न थालिसकेका छन्, काका मलाई तिम्ले बिगारेको हौ ।।  आफूले  पछि आफैलाई ...

नेता जी भाषण होइन काम गरेर देखाउ , मेरो मनमा भएको तिम्रो लागि घृणालाई मेटेर देखाउ, भष्टाचार गर्ने नेताला लाई गोली ठोकेर देखाउ, नेपाल आमाको मुहारमा हाँसो लिएर देखाउ।। भन्छौ नी तिमी गरिरहेकै छौं, एउटा उदाहरण दिएर देखाउ, भोकमरीले कहिलै नमोर्ने देश बनाएर देखाउ , नेपाल आमाको सिर फेरि ठाडो बनाएर देखाउ , त्यो पिस पिस गर्दै लगेको हाम्रो देशलाई फर्काएर देखाउ ।। नेपाल आमाको मन छिया छिया भइसक्यो अब जोडेर देखाउ, तिमी कुपुत्र बनेको थियो , सपुत भनेर देखाउ, सक्छौ भने भष्टाचारीलाइ गोली हानेर देखाउ, भको भोकै मर्न लागेका जनतालाई बचाएर देखाउ ।। पढ्न चाहने विदयार्थीहरुलाई पढाएर देखाउ, अरु देशलाई नेपालको परिभाषा दिएर देखाउ, नेपालमा कृषिलाई व्यवसाय बनाएर देखाउ, छ छ महिनामा भत्काउन नपर्ने बाटो बनाएर देखाउ ।। कलाकारलाई कलाकारिता गर्न देऊ , तिमी समाजसेवी बनेर देखाउ, आफू भन्दा अघि नेपाल आमालाई धनी बनाएर देखाउ, गाउँ गाउँ मा  स्वास्थ्य शिक्षाको महत्त्व बुझाएर देखाउ , नेपाल आमाको मुहारमा फेरि हाँसो फर्काएर देखाउ।।

जसरी पर्यटक लाइ गाइड गर्छ त्यसरीनै कसैले मेरो जीवनलाई गाइड गरिरहेको छ , तर थाहा छैन कसले... म हिड्छु भनेको , हिँड्न चाहेको बाटोमा अन्धकार छ, तर म सँग कुनै उज्यालो छैन , तै पनि म हिँडिरहेकी छु , मैले अनुमान लगाएको ठाउँमा गन्तव्य भेटिदैन , मैले चाहेको जस्तो सुन्दर बाटो छैन , तर म मेरो जीवनको यात्री यात्रा गरिरहेकै छु, मेरो जीवनको बारेमा बुझ्न खोजिरहे कै छु ।। जीवनको परिभाषा मान्छे  मान्छे अनुसार फरक छ , कसैले भगवानले दिएन सुन्दर फूल हो भन्छन् , कसैले कर्कलाको पनि जस्तै हो जीवन भन्छन्, जीवनलाई नाटक पनि हो भन्छन् कसैले , सुख , दु:ख जीवनको दुई पाङ्ग्रा हो भन्छन् कसैले , तर जीवन एउटा यात्रा हो हामी यसको यात्री हो भन्छन् कसैले, जीवनको भिन्न भिनै तर्क दिन्छन् सबैले ।।।

साथी तिमीलाई धेरै माया गर्छु म , प्रिय तिम्रो धेरै सम्मान गर्छु म, परिवारलाई भन्दा बढी तिमीलाई कसरी गरु ? तिमी आफै सोच न .... प्रिय तिमी आफै सोच न । जानी नजानी नाटक गरी , भोकै पेट अगाए भन्ने मेरी आमालाई, अथवा मुटुभरी दुःख राखी मुसुक्क मुस्कुराउने बाबालाई, तिमी आफै भन न .... प्रिय तिमी आफै भन न । मेरो अघि माया नगरेको नाटक गरी , मेरो बारेमा अलिकति नराम्रो सुन्न नसक्नने मेरी दिदीलाई , अथवा मलाई नराम्ररी भनेर साथीसँग संसारकै राम्ररी बनाउने मेरी बहिनीलाई ? तिमी आफै भन न .... प्रिय तिमी आफै भन न । घरबाट निस्कँदा दहिचिनी खुवाई, चाँडै फर्किएस है भन्ने मेरी हजुरआमालाई , अथवा लठ्ठीको सहरामा पनि मलाई काधामा राख्ने मेरो हजुरबुबालाई , तिमी आफै भन न .... प्रिय तिमी आफै भन न । माया कम देखाई , माइतीबाट लिएको सबै कोसेली मेरो खल्तीमा राख्दिने मेरी काकीलाई , अथवा मलाई चाइएको सबै खेलौना लिएर दिने मेरो काकालाई, तिमी आफै भन न .... प्रिय तिमी आफै भन न । म तिमीलाई अगाली , रगतको आँसु कसरी दिम यो परिवारलाई, यो परिवारको मुटुको टुक्रालाई कसरी सुम्पिदिम तिमीलाई, तिमी आफै भन न .... प्रिय...

मेरो सपनाको गाडी हराओस्, मेरो सपनाको धनसम्पती हराओस्, मेरो सपनानै हराए पनि हराओस्, तर बा-आमा हराउनु भएन ।। मेरो सपना हराए फेरि देखाउँला, मेरो नाम मेटिए फेरि लेखौँला, मेरो घर नै भताभुङग भए पनि फेरि बनाउला, तर बा-आमा हराउनु भएन ।। सहर नै हराए फेरि खोलौंला, देश नै हराए पनि फेरि बनाउँला, बरु माग्न परे मागेर बाँचौला, तर बा-आमा हराउँनु भएन ।। सडक कै बास भए पनि फेरि महल बनाउला, हातखुट्टा भाँचिए पलास्टिक कै हालैला, संसार अघि बढिरहेको बेला बरु कन्दमूल नै खाउँला , तर बा-आमा हराउँनु भएन ।। १ घण्टामा पुग्ने ठाउँमा १० दिन लगाएर हिडेरै जाउँला, अरूले मिठो मिठो खादा बरु माटो नै चपाउला, संसार ठूलो ठूलो महलमा बस्दा बरु रुखै मुनी बसौंला , तर बा-आमा हराउँनु भएन ।।

आफूलाई कसैले दिएको कुरा पतुकीमा राखेर ल्याउने, तिम्रो सपनाको लागि तालु खुल्याउने, तिम्रा लागि भनेर संसारसँग झगडा गर्ने, बाआमाको मन रुवाउँदै छौ, के तिमी ठीक गर्दै छौ ??? तिमीलाई दुइ छाक खुवाउनको लागि, कयौं छाक भोकै सुत्ने, तिम्रोलागि पैसा पठाउनको लागि २/४ घण्टा हिडेरै बैंक पुन्ने, २/४ पैसा बढी आउला भनेर आराम नगरी काममा खटिने, त्यो पसिना तिम्ले चुरोटको धुवाँ मा उडाउँदै छौ , के तिमी ठीक गर्दै छौ ??? तिम्रालागि भनेर केही मिठो कुरा मधुस मा संगालेर राख्ने, कहिलै नजुकेको त्यो सीर तिम्रा लागि झुकाउने, अरु कसैको यादमा नझरेका आँसु तिम्रो यादमा झर्ने, २/४ महिना अघि चिनेको मानिसको लागि तिमी हात काट्दै छौ, के तिमी ठीक गर्दै छौ ??? तिम्रा लागि आफ्नो पुरै जीवन नै सुम्पिदिने , तिम्रो त्यो एउटा मुस्कानको लागि कयौं रात नसुत्ने, तिमीलाई हातमा समाई स्कूल पुर्याइ आफू अफिस डिला पुग्ने, बाआमालाई तिमी वृदा आश्रम छोड्दै छौ, के तिमी ठीक गर्दै छौ ???

बुवा मैले हजुरलाइ मेरो समस्या जान्ने मौका नै दिएन , सायद हजुरलाइ मलाई चिन्ने अवसर नै दिएन ।।  सायद हजुरलाइ मेरो समस्या कहिलै भनेन , मलाई सायद बुवालाई पनि समस्या भन्न सकिन्छ भन्ने था नै थिएन ।। सायद पहिलो पटक रजस्वला  हुँदा हजुरलाई भनेको भए , मलाई हेर्नु हुँदैन नानी , कोठामा गएर बस भन्नु हुन्थेन होला ।। छोरीले के भन्थी, तिमीलाई रजस्वला भए भन्दा डरकी थिई?, यो प्रश्न सायद मैले बुवाको मुखबाट सुन्न पाउँथे होला ।। सायद मैले सबै कुरा हजुरलाइ भनेको भए नि हुन्थ्यो होला नि होइन र? म पहिलो पटक रजस्वला हुँदा हजुरलाइ मेरै मुखबाट सुनको भए नि हुन्थ्यो होला नी होइन? ।। मलाई प्याड किन्ने पैसा चाइदा हजुरकै अघि माग्न सकेको भए नी हुन्थ्यो होला नि होइन? मेरो परिक्षा बिग्रनुको कारण हजुरलाइ भन्न सकेको भए नी हुन्थ्यो होला नि होइन? ।। कसैले नराम्रो व्यवहार देखाउँदा , यो मान्छे ले मलाई यो गर्यो भन्न सकेको भए नी हुन्थ्यो होला नि होइन? बुवा 'पेट दुखेको छ , तातो पानी ततैदिनु ' भन्न सकेको भए नी हुन्थ्यो होला नि होइन? ।। मम्मीलाई भन्न लगाउने एक एक कुरा मैले सिदै हजुरलाई भनेको भए नि हुन्थ्यो...

कपिलबाट फूल बनिसक्यो , फूलमा भमरा भुनभुन्याउन थालिसके , जाडो सकिएर गर्मी लागिसक्यो , तर म घर भित्रै छू ।। हरियो गहुँको बोट पहिलो भइसक्यो , काफलको फूलबाट दाना लागिसक्यो , कु हु , कु हु भनी कोइलीले बोलाउन लागिसक्यो , तर म घर भित्रै छू ।। राउटेहरू पहाड छोडी हिमालतिर लागिसके, गोठालाहरू हिमालको गोठतिर बसाई सरीसके , चिसोले पहाड झरेका बन्नेजन्तु आफ्नो बाटो तलाइसके, तर म घर भित्रै छू ।। नेपालीले भगवान माथि झन धेरै आस्था राख्न थालिसके , विश्वभरि फैलिएका भाइरसबाट चीन सुरक्षित हुन लागिसक्यो , विश्वले लाखौं मानिस गुमाइसक्यो , तर म घर भित्रै छू ।। वि.स. २०७७ लागिसकेयो , उस्सह उमंग खै कतिलाई छायो ?, नव वर्ष आको जस्तो नी लाग्यो कि लागेन , तर म घर भित्रै छू ।।